Slikproblemen
U of uw naaste heeft slikproblemen. In deze folder krijgt u uitleg over de oorzaak van slikproblemen, de risico's van verslikken en wat een logopedist en diëtist hieraan kunnen doen. Verder kunt u lezen wat u zelf kunt doen om zo veilig mogelijk te eten en te drinken.
Slikken
Slikken is een complex proces. Er zijn veel spieren bij betrokken ( van de lippen, tong, wangen,keel en meer). Een gezond persoon kan slikken zonder erbij na te denken. Buiten de maaltijden om slikken we automatisch speeksel door.
Het slikken verloopt als volgt:
- U kauwt uw eten en verzamelt het eten op uw tong;
- Uw tong vervoert het eten of drinken naar uw keel;
- U slikt het eten of drinken door, waarna dit in de slokdarm terecht komt.
Slikproblemen
Wanneer slikken moeilijker gaat, spreken we van een slikprobleem. Alert zijn op slikproblemen is verstandig bij onder andere:
- Verslikken
- Speeksel, eten of drinken loopt uit de mond
- Het gevoel dat voedsel of medicijnen in de keel blijven steken
- Voedselresten die achterblijven in de mond
- Moeite hebben met kauwen
- Een verandering in eet-drinkpatroon
Als u zich verslikt, komt eten, drinken of speeksel in uw luchtpijp terecht in plaats van in de slokdarm. In de meeste gevallen krijgt iemand die zich verslikt een hoestbui. Hoesten zorgt ervoor dat wat er in de luchtpijp is gekomen, er weer uitgaat.
Kenmerken van slikproblemen
- Verslikken tijdens of vlak na het eten of drinken (hoesten, rood worden, blauw aanlopen, traanogen krijgen);
- Speeksel, eten of drinken loopt uit de mond;
- Het gevoel hebben dat voedsel of medicijnen blijven steken in de keel;
- Voedselresten blijven achter in de mond;
- Moeite hebben met kauwen;
- Borrelende stem na het slikken;
- Snellere, hoorbare adem;
- Verandering eet/drinkpatroon.
Verslikken
Als u zich verslikt, komt er eten, drinken of speeksel in uw luchtpijp terecht in plaats van in de slokdarm. Goed ophoesten is dan belangrijk.
Wanneer verslikken regelmatig optreedt en/of wanneer iemand niet goed kan ophoesten bij verslikken, dan kan een longontsteking ontstaan.
Tekenen van verslikken zijn bijvoorbeeld: hoesten, kuchen, rood worden, blauw aanlopen, traanogen krijgen, een snellere hoorbare adem na het slikken of een borrelende stem na het slikken.
Risico’s van verslikken
Als u moeite heeft met hoesten, kan er voedsel in uw longen terechtkomen. U kunt zich verslikken zonder het op te merken. Hierdoor kan een longontsteking ontstaan, waardoor u benauwd wordt, koorts krijgt en er ademhalingsproblemen ontstaan.
Oorzaken van slikproblemen
Algehele zwakte
Bij ernstige ziekte of langdurige opname wordt het lichaam zwakker.
Na langdurige beademing
Na beademing is er een grotere kans op slikproblemen.
Ouderdom
De spieren worden zwakker, waardoor het eten minder goed wordt gekauwd en het doorslikken slechter verloopt. Soms gaat het kauwen moeilijker door een slecht passend gebit of kunstgebit.
Ziekten van het zenuwstelsel
Bijvoorbeeld een beroerte, de ziekte van Parkinson of dementie.
Ziekten in het hoofd- en halsgebied
Bijvoorbeeld kanker in de keel en/of mond. Zowel na een operatie, chemokuur en/of bestraling kunnen slikproblemen ontstaan.
Medicijnen
Medicijnen kunnen bijvoorbeeld sufheid of een droge mond veroorzaken.
