Flankpijn

Wat is flankpijn?

Flankpijn (kolieken) is het plotseling ontstaan van een krampachtige pijn in één van beide zijden.

Flankpijn door een niersteen

Flankpijn is een klassiek symptoom van nierstenen. Meestal worden deze kolieken veroorzaakt door een niersteen die is afgedaald in de urineleider. Bij ongeveer de helft van de patiënten is een steen in de nier of urineleider (ureter) zichtbaar te maken door een röntgenfoto van de buik.

Symptomen

Heeft u een steen in uw urinewegen, dan heeft u meestal pijn in uw flank, bent u misselijk en kan het zijn dat u moet  braken. Soms komt het voor dat iemand geen last heeft van een steen maar meestal is een opvallend symptoom dat u geen houding kunt vinden waardoor de pijn afneemt en dus de drang heeft om te bewegen. Dit noemen we bewegingsdrang. De pijn begint achter in uw flank en is vrijwel altijd maar aan één kant. De pijn straalt vanuit de flank naar uw onderbuik en uw lies. Bij mannen kan de pijn doortrekken naar de zaadbal en bij vrouwen naar de schaamlip. Hoewel deze pijnklachten ernstig kunnen zijn, leiden zij zelden tot gevaarlijke situaties. 

Waardoor ontstaat de pijn?

De urineleiders bestaan uit spieren die tijdens een koliek samenknijpen om een steen uit te kunnen drijven. Dit veroorzaakt de pijn en is de reden waarom na enige tijd de pijn ook weer verdwijnt. De spieren zijn dan moe en verslappen. Heeft u hoge koorts en koude rillingen, dan kan dit wijzen op een nierbekkenontsteking. Een snelle behandeling in het ziekenhuis is dan noodzakelijk.

Andere oorzaken van flankpijn

Behalve nierstenen zijn er meer oorzaken die pijnklachten geven in de flank. Er kan sprake zijn van een infectie, zeker als de klachten samengaan met koorts, plasklachten en u zich ziek voelt. Ook een aangeboren vernauwing in de overgang van het nierbekken naar de urineleider kan pijn geven in de flank. Dit kan voorkomen wanneer u veel achter elkaar heeft gedronken of na gebruik van alcoholhoudende dranken. Flankpijn wijst zelden op een kwaadaardige tumor.

Oorzaken buiten de nieren

Pijnklachten in de flank kunnen ook door niet aan de nier gerelateerde aandoeningen worden veroorzaakt. Voorbeelden hiervan zijn een longontsteking of longembolie. Ook een ontsteking van de blinde darm kan in uitzonderlijke gevallen flankpijn geven. Bij patiënten die ouder zijn dan 60 jaar en nooit eerder een niersteen hebben gehad, kan een scheur in een vergrote lichaamsslagader ook de oorzaak zijn van de flankpijn. Bij vrouwen kunnen gynaecologische aandoeningen flankpijn veroorzaken, bijvoorbeeld:

• het verdraaien van een met vocht gevulde holte in de eierstok (ovariumcyste)
• een eileiderontsteking
• een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

De behandeling van flankpijn

Meer over de behandeling van flankpijn bij nierstenen leest u op de pagina over nierstenen.