Zetpil en klysma bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van zetpillen/klysma’s. Hier leest u informatie over deze geneesmiddelen. Deze informatie is echter géén vervanging van de bijsluiter. Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen, dan kunt u daarmee bij uw behandelend arts of verpleegkundige terecht. 

Algemeen

De oorzaak van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa is niet bekend. Elke behandeling met medicijnen is gericht op het onderdrukken van ontstekingsreacties. Dit leidt tot vermindering van klachten en verkleint de kans op complicaties die zich bij deze ziekte voor kunnen doen. Medicijnen kunnen de darmontsteking onderdrukken maar de huidige medicijnen kunnen de ziekte niet definitief genezen. Na het afbouwen van of stoppen met medicijnen kunnen de klachten weer terugkomen. 

Werking 

Uw arts heeft u medicijnen voorgeschreven in de vorm van een zetpil of klysma. Er zijn verschillende redenen waarom een medicijn in de vorm van een zetpil of klysma wordt voorgeschreven. Bij mensen met de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa is de belangrijkste reden dat het medicijn rechtstreeks in de darm wordt ingebracht om het daar zijn werk te laten doen. Het komt dan alleen in het laatste stuk van de dikke darm terecht en nauwelijks in de rest van het lichaam. Hierdoor heeft u minder kans op bijwerkingen van het betreffende medicijn. Zetpillen en klysma’s komen met name in aanmerking als de aandoening zich tot het laatste deel van de dikke darm beperkt. 

Gebruik 

Gebruik het medicijn ’s avonds voor u gaat slapen. Het kan dan de hele nacht in de darm blijven en op die manier lang doorwerken.

Hoe dient u een zetpil of klysma toe? 

Zetpillen  

• Zorg ervoor dat uw endeldarm leeg is voordat u de zetpil inbrengt. Dus ga vooraf naar het toilet.
• Was uw handen altijd vóór en nadat u een zetpil inbrengt.
• Verwijder het folie van de zetpil (zie bijsluiter die door de apotheek is meegeleverd).
• Breng de zetpil in de anus. Het maakt daarbij niet zoveel uit of u de zetpil met de punt naar voren of met de stompe kant naar voren inbrengt. Als u zetpil met een beetje water bevochtigt, kunt u hem wat makkelijker inbrengen. Duw met een vinger de zetpil helemaal naar binnen, want anders is het mogelijk dat uw sluitspier de zetpil weer naar buiten duwt.
• Het kan zijn dat u na het inbrengen van de zetpil aandrang krijgt. Probeer er niet aan toe te geven, want de zetpil heeft enige tijd nodig om te smelten en de werkzame stof moet daarna via uw endeldarm worden opgenomen.
• Als u de zetpil binnen tien minuten verliest omdat u naar het toilet moet, kunt u een nieuwe inbrengen.

Klysma
Volg altijd de voorbereiding/bereiding van het klysma zoals beschreven staat in de bijsluiter die u van de apotheek bij uw medicatie heeft meegekregen.

• Laat het klysma voor u deze toedient op lichaamstemperatuur komen, bijvoorbeeld in een lauwwarm waterbadje. Door het klysma op lichaamstemperatuur te brengen, wordt het klysma beter verdragen, en geeft het minder buikkrampen.
• Zorg ervoor dat uw endeldarm leeg is voordat u het klysma inbrengt. Dus ga vooraf naar het toilet.
• Was uw handen altijd vóór en ná dat u een klysma inbrengt.
• Ga op de linkerzij liggen, omdat in deze houding de vloeistof goed doordringt in de darmen. Houd uw onderste been gestrekt en het bovenste gebogen.
• Indien nodig het klysma schudden. Breng de tuit van het klysma voorzichtig in de anus.
• Indien het inbrengen van de tuit van het klysma in de anus moeizaam gaat, probeer dan lichtjes te persen. Door het persen opent de anus zich een beetje, waardoor het inbrengen soepeler gaat.
• Knijp de fles zo veel mogelijk leeg en trek deze weer uit de anus. Houd de fles ingedrukt als u hem terugtrekt. Hiermee voorkomt u dat de vloeistof weer terugvloeit in de fles. Er blijft altijd een beetje vloeistof achter in de verpakking. Dit is normaal, de ingebrachte hoeveelheid is voldoende voor de werking.
• Blijf op uw linkerzijde liggen, of indien u dat prettiger vindt rol op uw buik, en blijf ongeveer vijf tot 10 minuten in deze positie liggen om te voorkomen dat de vloeistof er weer uit komt. 
• Houd er rekening mee dat wanneer u een beetje vloeistof knoeit, of als de vloeistof wegloopt, dit medicijn bruine vlekken kan veroorzaken in het linnengoed. Deze vlekken zijn er niet makkelijk meer uit te wassen. U kunt dit voorkomen door bijvoorbeeld op een absorberend matje te gaan liggen.

Opmerkingen

Lees voor de bijwerkingen van het betreffende medicijn de bijsluiter die door uw apotheek is meegeleverd bij de zetpillen / klysma’s. Het vullen van de endeldarm met het vocht van het klysma kan aanleiding geven tot buikkrampen en een ongemakkelijk gevoel. Koude vloeistoffen geven daar eerder aanleiding toe.

Wees voorzichtig met het inbrengen van de ‘tuit’ van het klysma, te wild inbrengen kan beschadigingen aan het darmslijmvlies aanbrengen, welke pijnlijk kunnen zijn of bloeden. Indien het inbrengen van de tuit van het klysma in de anus moeizaam gaat, of als u veel last heeft van aambeien, probeer dan lichtjes te persen. Door het persen opent de anus zich een beetje, waardoor het inbrengen soepeler gaat. 

Welke zetpillen en klysma’s worden gegeven bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa? 

Mesalazine (5-aminosalicylzuur) 
Mesalazine wordt gebruikt bij ontstekingen van de dikke darm. De werkzame stoffen komen bij een klysma vrij op de plek waar deze gegeven wordt. De werking treedt geleidelijk in. Mesalazine wordt gebruikt om een ontsteking tot rust te brengen. Mesalazine is bekend onder de volgende merknamen: asacol, mezavant, pentasa, salofalk.

Beclometason en budesonide
Corticosteroïden werken ontstekingsremmend en verminderen daardoor de klachten van inflammatoire darmziekten. Ontstekingsverschijnselen in de darmen zoals pijn, diarree, bloed bij ontlasting nemen af. U kunt meestal binnen een aantal dagen tot 2-3 weken na het starten van de corticosteroïdklysma’s en -zetpillen verbetering verwachten. Corticosteroïdklysma’s en zetpillen zijn bekend onder de volgende merknamen; entocort, budenofalk en beclometason.

Combinatie van beide middelen
Deze combinatieklysma’s zijn bekend onder de namen beclometason/Mesalazine Klysma FNA

Vragen? 

Als u na het lezen van deze informatie nog vragen heeft, neem dan contact op met uw arts of MDL-verpleegkundige.

Contact 

De MDL-verpleegkundigen van maandag tot en met vrijdag bereikbaar. Wanneer u belt met de spreekuurassistenten van de polikliniek Maag-, Darm- en Leverziekten op telefoonnummer 088 - 005 6800 plannen zij dezelfde of volgende dag een telefonische afspraak voor u in. U kunt ook contact opnemen door middel van een e-consult in Mijn Rijnstate via www.rijnstate.nl/mijnrijnstate. Let op: bij spoed is een e-consult niet geschikt.