Kinderwens en zwangerschap bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Een kinderwens hebben of zwanger zijn met een chronische darmziekte kan allerlei vragen oproepen. Kan ik wel zwanger worden? Mag ik zwanger worden bij de medicijnen die ik gebruik? Kunnen de medicijnen schadelijk zijn voor het ongeboren kind? Mag ik borstvoeding geven? En is mijn ziekte erfelijk? Hier vindt u antwoord op de meest gestelde vragen.
Elk ziektebeeld is anders. Bespreek uw persoonlijke situatie daarom altijd met uw eigen maag-darm-leverarts (MDL-arts) of gespecialiseerd MDL-verpleegkundige. Het liefst al vóór de zwangerschap.
Zwanger worden
Is het mogelijk zwanger te worden met de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa?
Het is heel goed mogelijk om met een chronische darmziekte zwanger te worden. Er is geen verminderde vruchtbaarheid tijdens een rustige fase van de ziekte. Bij ziekteactiviteit en bij gebruik van bepaalde medicijnen kan de vruchtbaarheid verminderd zijn. De meeste medicijnen kunnen worden gebruikt tijdens de zwangerschap zonder risico voor het kind. Wel is het belangrijk om vóór de zwangerschap na te denken over het gebruik van medicijnen en hun mogelijke invloed op de zwangerschap. Bij vrouwen die operaties hebben ondergaan in de onderbuik of na abcessen in de buik kan de vruchtbaarheid verminderd zijn.
Hoe zit het met vruchtbaarheid bij mannen?
In principe geldt voor mannen hetzelfde als voor vrouwen; de vruchtbaarheid is bij een rustig verlopende darmziekte niet anders dan bij gezonde mannen. Wel kunnen methotrexaat en sulfasalazine invloed hebben op de zaadkwaliteit. Daarom krijgen mannen die met hun partner een kinderwens hebben het advies om zes maanden voor de zwangerschap te stoppen met deze medicijnen.
Wat is het beste moment om zwanger te worden?
Een zwangerschap zelf heeft geen nadelige invloed op het verloop van de ziekte. Als de ziekte actief is tijdens de zwangerschap zijn er wel risico’s bekend, zoals vroeggeboorte, een te laag geboortegewicht of een miskraam. Plan een zwangerschap daarom in een periode waarin uw ziekte niet actief is. Zorg ook dat de ziekte rustig blijft tijdens de zwangerschap. Uw MDL-arts of MDL-verpleegkundige helpt en adviseert u hier zo goed mogelijk bij.
Is een chronische darmziekte erfelijk?
Er zijn aanwijzingen dat kinderen met een ouder met een chronische darmziekte iets meer kans hebben om deze ziekte ook te krijgen. Dit is het geval bij ongeveer acht op de honderd kinderen. Hebben beide ouders een chronische darmziekte, dan is de kans wel iets groter. Toch krijgen verreweg de meeste ouders kinderen zonder een chronische darmziekte. Kinderen van wie de moeder een chronische darmziekte heeft, lijken geen grotere kans te hebben op aangeboren afwijkingen.
Zwanger zijn
Hoe zit het met medicijnen tijdens de zwangerschap?
Het is niet zo dat stoppen met medicijnen vóór een zwangerschap de kans op complicaties voor het kind vermindert. Een actieve darmziekte brengt juist meer risico’s met zich mee. Vaak is doorgaan met medicijnen nodig om de darmziekte rustig te houden. Tijdens de zwangerschap kan er gestart worden met nieuwe medicatie. Al is niet elk medicijn geschikt, omdat het bijvoorbeeld te lang duurt voordat het werkt.
Is het nodig om foliumzuur te gebruiken?
Om risico’s op aangeboren afwijkingen bij het kind te verminderen, krijgen alle vrouwen het advies foliumzuur te slikken. Dit advies geldt dus ook voor een zwangere met een chronische darmziekte. Gebruik foliumzuur ongeveer vier weken voor de mogelijke bevruchting en tijdens de eerste tien weken van de zwangerschap (1x daags 0,5 of 0,4 mg). Soms wordt geadviseerd meer te gebruiken.
Wat is de invloed van de ziekte op de zwangerschap?
Is de ziekte niet actief, dan is er geen negatieve invloed van de ziekte op de zwangerschap. Zo komen er niet meer aangeboren afwijkingen voor dan normaal. Bij een actieve ziekte tijdens de bevruchting of zwangerschap is er wel een grotere kans op een miskraam, vroeggeboorte of een lager geboortegewicht. Hoe rustig of actief de darmziekte is aan het begin van de zwangerschap bepaalt vaak hoe de ziekte tijdens de hele zwangerschap verloopt.
Welke controles zijn er tijdens de zwangerschap?
Het is lastig om tekenen van een opvlamming vroeg op te sporen bij zwangere vrouwen. Daarom wordt geadviseerd om onder controle te blijven van uw MDL-arts en MDL-verpleegkundige. Zij vragen bij controles gericht naar de klachten, zodat bij verergering de behandeling aangepast kan worden. De kans op een opvlamming van de darmziekte tijdens uw zwangerschap is groter als u de medicatie stopt.
De begeleiding van uw zwangerschap en ongeboren kind wordt meestal gedaan door een gynaecoloog in het ziekenhuis, maar vindt soms plaats bij een verloskundigenpraktijk. De MDL-arts of MDL-verpleegkundige bespreekt dit met u en verwijst u naar een gynaecoloog als u zwanger bent. De MDL-arts en de gynaecoloog overleggen zoveel mogelijk met elkaar. Een belangrijk voordeel van de begeleiding binnen het ziekenhuis is dat er snel overleg kan plaatsvinden tussen de specialisten.
Zijn onderzoeken toegestaan tijdens de zwangerschap?
Tijdens de zwangerschap kunnen verschillende onderzoeken nodig zijn om de activiteit van de ziekte te beoordelen en te zorgen voor een goede behandeling. Een coloscopie tijdens de zwangerschap brengt voor zover we op dit moment weten niet méér risico met zich mee dan wanneer u niet zwanger bent. Omdat hier nog te weinig onderzoek naar gedaan is, doen we dit alleen als het echt nodig is en altijd in overleg met u. Het kan zijn dat de voorbereiding en de sedatie (roesje) worden aangepast. Vanaf ongeveer twintig weken moeten zwangere vrouwen tijdens de scopie op hun linkerzij liggen. Dit om te voorkomen dat bij rugligging de baarmoeder op een belangrijk bloedvat drukt, waardoor de bloedsomloop wordt bekneld. Een röntgenfoto maken is gewoon toegestaan als u zwanger bent. Voor een MRI-scan of CT-scan geldt hetzelfde als bij een coloscopie.
Bevalling en kind
Vaginale bevalling of een keizersnede?
Een bevalling bij vrouwen met een chronische darmziekte verloopt hetzelfde als bij vrouwen zonder deze ziekte. De gynaecoloog en de MDL-arts overleggen goed over uw persoonlijke situatie. Een keizersnede kan worden geadviseerd bij een actieve darmziekte rondom de anus met bijvoorbeeld fistel- of abcesvorming.
Wel of geen borstvoeding?
Borstvoeding heeft voor het kind gezondheidsvoordelen. Er komen echter ook medicijnen in de moedermelk terecht. De voordelen en risico’s van borstvoeding verschillen per persoon. Daarom kunt u dit het beste bespreken met de MDL-arts of MDL-verpleegkundige. Zij kunnen op dat moment kijken naar uw huidige medicijngebruik en u vertellen welke medicijn(en) wel of niet gebruikt mogen worden bij borstvoeding. Soms wordt er ook een afspraak gemaakt bij de kinderarts.
Hoe zit het met vaccinaties?
Als de moeder medicijnen gebruikt, worden vaccinaties bij de baby soms aangepast. Niet-levende vaccins, zoals de vaccins uit het Rijksvaccinatieprogramma DKTP, kunnen zonder verhoogd risico worden gegeven.
Levende vaccins, zoals rotavirus , orale polio, BCG-vaccinaties en BMR, mogen pas gegeven worden als biologische geneesmiddelen niet meer in het bloed van de baby zitten. Deze medicijnen kunnen tot zes maanden in het bloed voorkomen, al is de hoeveelheid laag en hebben ze geen schadelijke gevolgen. De BCG-vaccinatie wordt pas gegeven vanaf tien maanden, het BMR-vaccin vanaf veertien maanden. Het rotavaccin, BCG en het orale poliovaccin zijn geen onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma.
Tot slot
Deze informatie ondersteunt de mondelinge informatie die u van uw MDL-arts of MDL-verpleegkundige heeft ontvangen of nog zult ontvangen. Wij streven ernaar om deze informatie altijd te koppelen aan een gesprek op de polikliniek met uw eigen MDL- arts of MDL-verpleegkundige. Mocht dit niet met u zijn afgesproken neemt u dan gerust contact op voor het maken van een afspraak
Contact
Met vragen over uw ziekte, behandeling of toenemende klachten kunt u terecht bij de MDL-verpleegkundige. Zij is dagelijks tussen 8.30 uur en 17.00 uur bereikbaar via het Klant Contact Centrum op 088 - 005 6800.
