Hygiënische voedingsrichtlijn (hematologie)

U heeft het advies gekregen om de hygiënische voedingsrichtlijn op te volgen. Hier leest u welke voedingsmiddelen u beter kunt vermijden om voedingsinfectie te voorkomen. Daarnaast leest u informatie over hygiënisch bereiden en bewaren van voeding.

Heeft u na het lezen nog vragen, dan kunt u de website van het voedingscentrum of uw diëtist raadplegen. Tijdens de ziekenhuisopname wordt in de centrale patiëntenkeuken volgens de onderstaande richtlijn gekookt. In de afdelingskeuken wordt volgens deze richtlijn gehandeld. Bij bepaalde behandelingen of inname van medicijnen kan het nodig zijn de hygiënische richtlijn thuis te gebruiken.

Waarom een hygiënische voedingsrichtlijn?

Hematologische aandoeningen kunnen met hooggedoseerde chemotherapie worden behandeld. Hierdoor daalt het aantal witte bloedlichaampjes (de dip). Hierbij kan ernstige slijmvliesschade (mucositis) ontstaan, waardoor de darmwand meer bacteriën doorlaat. Door bovengenoemde factoren is uw afweer verminderd en uw risico op een voedselinfectie verhoogd.

Welke voedingsmiddelen worden afgeraden bij een verminderde afweer?

	Ontraden voedingsmiddelen	Toegestane uitzonderingen
Rauw vlees	Zoals biefstuk, tartaar, rosbief en carpaccio.
Rauwe of gedroogde vleeswaren	Zoals filet americain, fricandeau, rosbief, rauwe ham, parmaham, ossenworst, theeworst, leverworst, leverpastei, paté, boerenmetworst, chorizo, salami, cervelaat, Franse droge worst.	Goed verhit zijn deze producten wel toegestaan.
Rauwe vis	Zoals rauwe tonijn, sushi; voorverpakte gerookte vis, zoals gerookte zalm, makreel en paling; rauwe schelpdieren, zoals oester.	Haring dagvers.
Rauwe melk	Zachte rauwmelkse kaas (au lait cru) en rauwe melk.	Boerenkaas en schimmelkaas van gepasteuriseerde melk.
Rauwe eieren	Rauwe/zachtgekookte eieren.	Eieren waarvan de dooier is gestold.
Probiotica	Zoals Yakult, Vifit, Actimel, Activia.

Hoe gaat u hygiënisch met voedsel om?

Handen
Was voor de bereiding en het eten van de maaltijd uw handen. Verschoon dagelijks de thee-, hand- en vaatdoeken.
Keukengerei
Gebruik schoon keukengerei en alleen van kunststof, glas of metaal. Dus bijvoorbeeld geen houten snijplank of pollepel.
Kruisbesmetting
Voorkom kruisbesmetting: zorg dat bacteriën niet van rauwe op bereide producten worden overgebracht. Houd vuile en rauwe producten apart van schone en bereide producten.
Ontdooien
- Ontdooi bevroren vlees in de koelkast of in magnetron.
- Spoel het dooivocht weg met heet water.
- Veeg gemorst dooivocht weg met keukenpapier.
Verhitten
- Verhit vlees, vis, kip en ei door en door. Verhit van tevoren bereide gerechten door en door en maximaal één keer.
Groente / fruit
- Groente en fruit dienen vers en onbeschadigd te zijn.
- Was deze goed onder stromend water.
- Was voorverpakte groenten nogmaals.
- Dompel kiemgroenten (taugé, tuinkers en alfalfa) voor gebruik onder in kokend water.
Peper
- Strooi niet zelf met peper.
- Vermijd vooral het inademen van deeltjes (schimmelsporen).
Pinda’s /noten
- Pel niet zelf pinda’s.
- Kraak niet zelf noten.
- Vermijd vooral het inademen van deeltjes (schimmelsporen).

Hoe kunt u voedsel hygiënisch bewaren?

Bewaar bederfelijke producten in de koelkast.
Dek voedsel af, ook in de koelkast.
Laat melkproducten niet langer dan twee uur buiten de koelkast staan. Gooi deze daarna weg.
Koel een gerecht dat niet direct gegeten wordt, snel af. Bijvoorbeeld in een bak met koud water.
Bewaar een van tevoren bereid gerecht maximaal twee dagen afgedekt in de koelkast.
Gebruik geen producten die langer dan een uur warm gehouden worden.

Hoe lang kunt u voedingsmiddelen bewaren?

In het algemeen geldt: hoe korter u voeding bewaart, hoe veiliger. Let u goed op de houdbaarheidsdatum en de bewaarinstructies op de verpakking. Als op de verpakking een kortere bewaartermijn staat aangegeven dan in onderstaande tabel, houdt u dan de termijn op de verpakking aan.

Hygiënische voedingsrichtlijn tijdens opname

Maaltijden: tijdens de opname is het niet toegestaan om maaltijden van thuis mee te laten nemen. Als er toch specifieke producten of maaltijden zijn die u erg mist gedurende uw opname, overleg dan met de diëtist.
Tussendoortjes van thuis: als u tussendoortjes van thuis mee laat nemen, bijvoorbeeld snoep of zoutjes, kies dan voor kleine verpakkingen en bewaar geopende verpakkingen maximaal een week in een afgesloten bakje.
Laat niet teveel tegelijk meenemen.

Na de dip

U hoort van uw arts of verpleegkundige wanneer u uit de dip bent. U mag dan in principe weer alles eten, maar de afweer is nog niet op het normale niveau, daarom raden wij aan met het volgende nog wel rekening te houden:

Wees extra voorzichtig met rauwe producten, gebruik deze producten alleen op de dag van aankoop.
Was groente en fruit goed onder stromend water.

Uit eten

Vraag bij eten dat door anderen is bereid (snackbar, restaurant, broodjeszaak of familie/vrienden) of de voeding voldoet aan deze hygiënische voedingsrichtlijn. Afhaalrestaurants en buffetrestaurants houden de voeding doorgaans langer dan een uur warm en zijn dus niet geschikt.

Bewaartijden van geopende verpakkingen of producten zonder houdbaarheidsdatum	In de koelkast (max 7°C)	In de diepvries (max -18°C)
Gesneden en gewassen groenten (ook ongeopend)	1 dag	3 maanden (eerst blancheren)
Bladgroenten (sla, andijvie, spinazie)	2 dagen	-
Aardbeien, bessen, bramen,frambozen, kersen	1-2 dagen	8 maanden
Appels, peren	2-4 weken	-
Geopende melkproducten	3 dagen	-
Geopende vruchtensappen	3 dagen	-
Rauw vlees (rund, varken, kip)	2 dagen	4 maanden
Rauw bewerkt vlees (gehakt, hamburger, slavink)	1 dag	2 maanden
Vleeswaren (alleen toegestane soorten)	4 dagen	1 maand
Rauwe vis, rauwe garnalen	1 dag	3 maanden
Rauwe mosselen	1 dag	-
Gebakken vis, gekookte garnalen, gekookte mosselen	1 dag	3 maanden
Zoute haring	1 dag	-
Gerookte vis (niet voorverpakt)	2 dagen	3 maanden
Stuk kaas, smeerkaas	7 dagen	2 maanden
Plakken kaas, geraspte kaas, zachte kaas	3 dagen	-
Brood	-	2 weken
Salades zoals huzarensalade, eiersalade	1 dag	-
Bereide soep	2 dagen	3 maanden
Vlees, vis, groenten uit blik of glazen pot	2 dagen	3 maanden
Gebak met slagroom	1 dag	1 maand
Gebak zonder slagroom	3 dagen	3 maanden

Voor meer informatie

De website van Het Voedingscentrum (www.voedingscentrum.nl) geeft veel informatie over voedselveiligheid.

Vragen?

Mocht u nog vragen hebben over de voeding, neem dan gerust contact op met uw diëtist.

Naam diëtist:

Telefoon secretariaat vakgroep Diëtetiek: 088-005 6354

Deze richtlijn is ontwikkeld door het Landelijk Overleg Diëtisten Hematologie en Stamceltransplantatie (LODHS).

Specialismen

Diëtetiek

Meer informatie