Peniskanker
Wat is peniskanker?
Peniskanker is een kwaadaardige woekering van de huidcellen van de penis. Het is een zeldzame aandoening waarvan ongeveer 150 nieuwe gevallen per jaar in Nederland voorkomen. Peniskanker treedt vooral op na het 50e levensjaar, maar komt ook voor bij jongere mannen. Het komt met name voor bij mannen bij wie de voorhuid niet teruggetrokken kan worden over de eikel. De kanker ontwikkelt zich dan verscholen achter de voorhuid.
Factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van peniskanker zijn:
- roken;
- humane papilloma virus (HPV);
- chronische ontsteking aan de penis;
- vernauwde voorhuid.
Voorstadium peniskanker
Kanker ontstaat niet van het ene op het andere moment. Het ontwikkelt zich, meestal in de loop van een aantal jaren, van slechts enkele cellen met afwijkende groei (voorstadium) tot een zichtbare of voelbare zwelling of tumor. In het geval van peniskanker heet het voorstadium PeIN (peniele intra-epitheliale neoplasie). PeIN kan op de eikel zitten en ook aan de voorhuid. Bij ongeveer 30 procent van patiënten met PeIN zal peniskanker ontstaan. Om dit te voorkomen, adviseren we om de PeIN te behandelen. Deze behandeling bestaat in de meeste gevallen uit speciale crèmes, laserbehandeling, wegsnijden van de afwijking, besnijdenis, of een combinatie van deze behandelingen.
Hoe onderzoeken we u?
Om de diagnose peniskanker te kunnen vaststellen, kunnen we verschillende onderzoeken doen. Afhankelijk van de klachten doen we één of meer van onderstaande onderzoeken:
- Lichamelijk onderzoek van de penis en de buik;
- Echografie van de liezen;
- CT-scan van de buik;
- PET-scan.
Als uw huisarts u bij klachten verwijst naar het ziekenhuis, is het soms nodig om een stukje weefsel uit de plek te halen. We sturen dit op voor celonderzoek. Hiervoor krijgt u een plaatselijke verdoving aan de basis van de penis. We reinigen de plek van de afwijking en snijden een klein stukje weefsel weg. Daarna hechten we het wondje. Er komt een drukkend verbandje of een pleister op de wond.
U mag de dag na de ingreep weer douchen en pas weer in bad of zwemmen als de hechtingen zijn opgelost. Na de ingreep mag u niet zelf autorijden. Na 1 tot 2 weken krijgt u de uitslag. Als u antistollingsmiddelen gebruikt, moet u daar misschien mee stoppen voordat de ingreep kan plaatsvinden. U krijgt dan een nieuwe afspraak voor een paar dagen later.
Welke behandelingen zijn er?
Voordat de behandeling start, onderzoeken we eerst of er uitzaaiingen zijn in de liezen of in de buik. Dan volgt er een operatie. Afhankelijk van de grootte van de afwijking, verwijderen we een deel van de penis of de penis in zijn geheel. Soms is het alleen nodig om de voorhuid en een deel van de eikel te verwijderen.
Als we de hele penis verwijderen, maken we een uitgang van de plasbuis tussen de balzak en de anus. Als er uitzaaiingen zijn in de lymfeklieren in de lies of in de buik, doen we ook een operatie om deze klieren te verwijderen.
Als er verdere uitzaaiingen zijn, kan aanvullende behandeling met chemotherapie of bestraling nodig zijn.
Gevolgen van de behandeling
Als de penis niet verwijderd hoeft te worden, noemen we dat een penissparende operatie. Hierbij zijn de gevolgen beperkt; de plas- en seksuele functie blijven behouden.
Als een penissparende operatie geen optie is en we een deel van de penis moeten verwijderen, kan dat gevolgen hebben voor plas- en seksuele functies. Zeker als de penis volledig verwijderd moet worden (geamputeerd). We maken dan een plasgat achter de balzak. Dit maakt zittend urineren noodzakelijk. De sluitspier blijft normaal werken en u kunt de urine normaal ophouden.
Als de lymfklieren verwijderd moeten worden, kan dit bij ongeveer 1 op de 3 patiënten leiden tot opeenhoping van vocht. We noemen dat lymfoedeem. Dit kan het lopen tijdelijk belemmeren.
Begeleiding en nazorg
De behandeling van kanker is intensief. Zowel de diagnose als de behandeling van peniskanker kunnen een groot effect hebben op uw leven en dat van uw partner.
Veel patiënten met peniskanker hebben steun nodig bij de verwerking van lichamelijke, psychische en seksuele klachten. Uw behandelend arts en de oncologieverpleegkundige helpen u hierbij. Ook geven zij praktische adviezen. Welke vorm van steun u wenst, kunt u bespreken met uw arts waar u op controle komt.
Rijnstate heeft expertise op het gebied van peniskanker en werkt nauw samen met het Patiëntenplatform Zeldzame Kankers. Bij dit platform kunnen patiënten en hun naasten terecht voor herkenning en erkenning van de ziekte. Ook kunt u via dit platform in contact komen met lotgenoten.
Rijnstate is een van de 4 ziekenhuizen in Nederland waar patiënten met hooggradig peniskanker behandeld kunnen worden. Rijnstate werkt hierbij nauw samen met het UMCG Groningen, Erasmus MC en het Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam. Het Antoni van Leeuwenhoek is het landelijke expertisecentrum voor peniskanker.
