Elektroconvulsietherapie

Uw behandelend arts heeft met u de mogelijkheid van elektroconvulsie-therapie (ECT) besproken. Hier leest u informatie over deze vorm van behandeling.

Bij elektroconvulsietherapie (ECT) wordt onder narcose door middel van een stroomstoot een epileptische aanval opgewekt. In deze tekst leest u wanneer u in aanmerking komt voor ECT, wat de behandeling inhoudt, welke risico's de behandeling met zich meebrengt en welke bijwerkingen u kunt verwachten. Mocht u vragen of opmerkingen hebben, stel ze dan gerust aan uw behandelend psychiater.

Toestemming 

De behandeling wordt pas ingezet als u daar zelf toestemming voor hebt gegeven. U kunt uw toestemming altijd weer intrekken zonder dat dit ongunstige gevolgen heeft voor uw verdere behandeling.

Redenen voor elektroconvulsietherapie 

Uw behandelend psychiater kan u aanmelden voor ECT als uw depressie niet door gebruikelijke therapieën (zoals medicijnen en/of gesprekstherapie) verbetert. Als uw situatie zeer ernstig en levensbedreigend is, kan dit zelfs een reden zijn voor een spoedaanmelding. Aanmelding door uzelf of door de huisarts is niet mogelijk.

Opname of dagbehandeling 

Als u voor de eerste keer behandeld wordt met ECT, wordt u opgenomen op de afdeling Psychiatrie van Rijnstate Arnhem. Ook het lichamelijk vooronderzoek door de anesthesioloog vindt tijdens deze opname plaats. Als de behandeling goed verloopt, wordt bekeken of de volgende behandelingen in dagbehandeling kunnen plaatsvinden. Dit betekent dat u twee keer per week naar het ziekenhuis komt voor een behandeling en na een paar uur weer naar huis gaat. Of dagbehandeling in uw geval mogelijk is, hangt af van de afstand van uw woonplaats tot het ziekenhuis en of iemand u naar het ziekenhuis kan begeleiden. Houd er rekening mee dat u op de dag van de behandeling niet zelf aan het verkeer mag deelnemen.

Voorzorgsmaatregelen 

Uit onderzoek is gebleken dat ECT een veilige behandeling is. Geen enkele behandeling onder narcose is echter vrij van risico's. Zo bestaat er een (zeer klein) risico op een allergische reactie op de narcosemiddelen, hoge bloeddruk of hartritmeproblemen. Deze risico's wegen in de meeste gevallen echter niet op tegen de gevolgen van het niet-behandelen van de depressie.

Om de risico's te beperken worden de volgende voorzorgsmaatregelen genomen: 

• Voordat er wordt besloten om u wel of niet te behandelen, wordt u onderzocht door de anesthesioloog. Deze bekijkt of de behandeling in uw geval verantwoord is. Het onderzoek bestaat uit een bloedonderzoek, een hartfilmpje en eventueel een röntgenfoto van hart en longen. Als het nodig is, worden andere specialisten bij dit vooronderzoek betrokken.
• De behandeling vindt plaats onder narcose. Om te voorkomen dat u tijdens de narcose voedsel in de longen krijgt, moet u nuchter zijn. Dat betekent dat u de avond voor de behandeling vanaf 24.00 uur niets meer mag eten en drinken. Als u niet nuchter bent, kan de behandeling niet doorgaan.
• Een zwak gebit kan tijdens de behandeling beschadigd raken. Daarom is het van belang dat uw gebit in orde is. Als u een kroon, loszittende tanden en/of kiezen of tanden/kiezen met gaatjes heeft, dan is het nodig dat u voor de behandeling een bezoek brengt aan de tandarts. Tijdens de behandeling krijgt u ter bescherming van uw gebit een rubberen beschermkapje in uw mond.

Medicijngebruik 

Het is belangrijk dat u voor of tijdens de opname eventueel medicijngebruik afbouwt. De reden hiervoor is dat een aantal medicijnen (met name slaapmedicatie en kalmeringstabletten) de behandeling moeilijker uitvoerbaar maakt. Het afbouwen kan soms erg moeilijk zijn. Dit geldt bijvoorbeeld als u moet stoppen met medicijnen die benzodiazepinen bevatten, zoals oxazepam, diazepam en Xanax. Sommige patiënten knappen juist op door het medicijngebruik te stoppen.
Na een geslaagde ECT is nabehandeling met medicijnen vaak noodzakelijk om terugval in de toekomst te voorkomen.

Gang van zaken 

De behandeling vindt twee keer per week onder narcose plaats op de operatiekamer. De anesthesioloog verzorgt de narcose en bewaakt tijdens de behandeling uw lichamelijke toestand, zoals uw bloeddruk en hartslag. 

Voorbereiding op de behandeling 

U krijgt een kleine infuusnaald in uw arm voor de toediening van de narcose. Verder krijgt u plakkers voor hartcontrole op uw borst, een bloeddrukmeter om uw arm en een zuurstofmetertje aan een van uw vingers. Op uw hoofd worden plakkers voor de EEG-controle en metalen plaatjes aangebracht voor de feitelijke behandeling.

De behandeling 

Als u onder narcose bent, krijgt u medicijnen om uw spieren te verslappen. Vervolgens wekt de psychiater door middel van een elektrische stroomstoot een epileptische aanval op. Deze aanval duurt dertig seconden tot een minuut. Omdat uw spieren verslapt zijn, ondervindt uw lichaam geen nadelige gevolgen van de aanval. Na ongeveer tien minuten is de spierverslapping uitgewerkt. U komt langzaam weer bij uit de narcose en wordt even op de uitslaapkamer bewaakt. Daarna kunt u terug naar de afdeling.

Aantal behandelingen 

Het aantal benodigde behandelingen verschilt per persoon. De meeste mensen zijn geholpen met tussen de zes en twaalf behandelingen. Soms zijn meer behandelingen noodzakelijk. Uw behandelend arts bespreekt dit met u. Bij sommige mensen treedt na afronding van de ECT een terugval in de depressie op die niet op medicatie reageert. In dat geval kan het nodig zijn dat u gedurende een langere periode op gezette tijden een ECT krijgt.

Werking en mogelijke bijwerkingen 

Hoe ECT werkt is niet precies bekend, maar onderzoek heeft uitgewezen dat het een veilige en effectieve behandeling voor ernstige depressies is.

In het algemeen wordt ECT goed verdragen. U kunt na een behandeling echter enige hoofdpijn, misselijkheid, spierpijn of (in uitzonderingsgevallen) lichte verwardheid ervaren. Deze klachten gaan vanzelf over. Desgewenst krijgt u een pijnstiller of iets tegen misselijkheid. De verwardheid gaat vanzelf (binnen een uur) over.
Meerdere patiënten hebben na de behandeling (meestal) tijdelijk last van geheugenverlies. Het vermogen nieuwe informatie op te nemen is dan verminderd, maar dit herstelt binnen een paar uur of binnen dagen of weken na de behandeling. Het vermogen om eerder opgeslagen informatie, zoals herinneringen van vroeger, terug te halen, kan ook verminderd zijn. Het herstel hiervan kan weken of maanden duren en soms nog langer. Er zijn sommige patiënten die aangeven geheugenklachten te houden. Deze bijwerking moet altijd worden afgewogen tegen het beoogde effect en het risico vanuit de aandoening. Of en in welke mate dit gebeurt, hangt af van het aantal behandelingen, de wijze waarop de behandeling wordt uitgevoerd en uw gevoeligheid voor geheugenverlies. Tijdens uw opname letten wij er op of zich bij u geheugenproblemen voordoen. Zo nodig passen wij de behandeling aan of stoppen wij de behandeling.

Na de behandeling 

Bent u vanuit een andere regio of een ander ziekenhuis aangemeld, dan wordt u na de behandeling terugverwezen naar de verwijzer in uw eigen regio. Als de behandeling bij u het gewenste effect heeft, kan het zijn dat u na de behandeling in Rijnstate naar huis gaat. Nazorg en controle vinden dan plaats bij uw verwijzer. Als de behandeling onvoldoende effect heeft, behoort een heropname in de regio waar u vandaan komt tot de mogelijkheden.

Vragen? 

Deze informatie heeft niet de bedoeling om volledig te zijn. Wel kan het u een indruk geven van het verloop van de behandeling en de procedures daaromheen. Uw verdere vragen kunt u aan uw behandelend psychiater stellen. Ook kunt u met vragen terecht bij de afdeling Psychiatrie van Rijnstate Arnhem, telefoonnummer: 088 - 005 77 66.