100e behandeling blaaskanker met unieke techniek

De blaas wordt inwendig bestraald zonder dat daarvoor een grote operatie nodig is waarbij de buikwand wordt geopend. Dit heet brachytherapie. In de loop van de tijd is de techniek verder verfijnd door Rijnstate en de Radiotherapiegroep en wordt de behandeling met behulp van een operatierobot uitgevoerd.

Voor de inwendige bestraling plaatst de operateur holle katheters (buisjes) precies rond de tumor in de blaaswand, waarna gedurende gemiddeld 3 à 4 dagen deze buisjes enkele malen per dag met een radioactieve bron worden geladen. De tumor wordt zo heel gericht bestraald en de blaas blijft behouden. Tot 2009 gebeurde de plaatsing van deze katheters door middel van een ‘open’ operatie, waarbij de buikwand helemaal geopend wordt.

Minder complicaties en sneller herstel

Rijnstate heeft in samenwerking met Radiotherapiegroep een manier gevonden om de katheters te plaatsen via een laparoscopische techniek. Daarvoor worden er in de buikwand slechts vier kleine sneetjes gemaakt, waardoor met een speciaal ontwikkelde naald de katheters rond de tumor worden geplaatst. Op deze manier wordt er veel minder schade toegebracht aan het weefsel, is er minder bloedverlies, heeft de patiënt minder complicaties en herstelt hij sneller. Ook is de ziekenhuisopname veel korter: een gemiddelde van slechts zes dagen, tegenover gemiddeld 17 dagen voor de open operatie. Na de laatste bestraling worden de katheters verwijderd en kan de patiënt naar huis. Rijnstate was het eerste ziekenhuis ter wereld dat deze kijkoperatie uitvoerde.

Nog nauwkeuriger met de operatierobot

Bij het plaatsen van de holle katheters maakt de arts gebruik van een op afstand bestuurbare operatierobot (Da Vinci operatierobot). De robot vertaalt de bewegingen van de operateur met extreme precisie, waardoor omliggend weefsel optimaal wordt gespaard en de naalden met de daaraan bevestigde katheters zeer nauwkeurig geplaatst kunnen worden. Ook kan de operateur met het Da Vinci systeem tegelijkertijd zowel het beeld van de tumor in de blaas als het beeld van buiten de blaas driedimensionaal op een beeldscherm zien, hetgeen bijdraagt aan de juiste en precieze plaatsing.

Gerichte behandeling van blaaskanker

Blaaskanker komt voornamelijk voor bij mannen en vrouwen ouder dan 50 jaar. Er zijn bijna 4 keer zoveel mannen als vrouwen met blaaskanker. Het voordeel van inwendige bestraling is dat de tumor heel gericht behandeld kan worden. Hierdoor worden zo min mogelijk gezonde cellen beschadigd. Brachytherapie is niet in te zetten voor alle patiënten met blaaskanker, maar alleen voor die patiënten bij wie de tumor slechts op één plaats groeit, niet te groot is, zich niet bij de blaasuitgang bevindt en geen uitzaaiingen kent. Bij andere soorten blaastumoren kan verwijdering van de urineblaas nodig zijn.

Deze behandeltechniek is ontwikkeld door Geert Smits, uroloog van Rijnstate, en Elzbieta van der Steen-Banasik, radiotherapeut-oncoloog van Radiotherapiegroep in samenwerking met Elekta (leverancier bestralingsapparatuur).

A.R.T.Z. Oncologisch centrum

Rijnstate, Slingeland Ziekenhuis en Ziekenhuis Gelderse Vallei werken op het gebied van oncologie samen onder de naam A.R.T.Z. Oncologisch centrum. Radiotherapiegroep is daarbij de vaste partner voor radiotherapie. De ziekenhuizen en Radiotherapiegroep delen kennis en ervaring met elkaar over onder andere resultaten van behandelingen. Het doel daarvan is het verder verbeteren van de oncologische zorg in Gelderland. Rijnstate is expertisecentrum op het gebied van robot geassisteerde chirurgie bij oncologische behandelingen. Vrijwel alle blaas-, nier- en prostaatkanker operaties worden in Rijnstate met behulp van de robot uitgevoerd. In totaal zijn dit jaarlijks zo’n 350 ingrepen.

Meer weten?

• Lees meer over blaaskanker.
• Lees meer over de operatierobot.