Het beschermen van de bloedvaten (venepreservatie)

Uw nierfuncties gaan achteruit. Het is mogelijk dat daarom op termijn dialyse nodig is om uw bloed van afvalstoffen te zuiveren. Eventueel moet er via dialyse ook vocht aan uw bloedbaan onttrokken worden. Voor de (toekomstige) dialysebehandeling is het van belang de bloedvaten van uw armen zoveel mogelijk te beschermen. De medische term hiervoor is venepreservatie.

Dialyse 

Zoals u misschien al weet, zijn er twee vormen van dialyse: 

1. buikspoeling (peritoneaal dialyse)
2. spoeling aan een dialyseapparaat (hemodialyse)

U bepaalt straks samen met uw nefroloog welke vorm van dialyse uw voorkeur heeft. In de periode voor de dialyse bespreekt de verpleegkundige alle aspecten van beide vormen met u. Deze periode noemen we de chronische nierschade (CNS) tijd.

Bij buikspoeling is er in eerste instantie geen directe toegang tot de bloedvaten nodig om te kunnen dialyseren, bij hemodialyse wel. Er wordt dan bloed vanuit uw lichaam door een kunstnier gepompt, waarna dit weer terug gaat naar uw lichaam. Voor hemodialyse is een goede vaattoegang in uw arm dus noodzakelijk. 

Aanleggen van een shunt 

Als u voor hemodialyse kiest, krijgt u een shunt aangelegd. Hierbij maken we een verbinding tussen een ader en een slagader. De ader kan dan later gebruikt worden als shunt. De CNS-verpleegkundige (chronische nierschade) informeert u hierover. Het aanleggen van een shunt is een kleine chirurgische ingreep. Of de ingreep slaagt, hangt af van de kwaliteit van de beschikbare bloedvaten in uw armen.

Beschermen van bloedvaten 

Om de kwaliteit van uw vaten zo goed mogelijk te houden, is het van belang ‘prikgaatjes’ en vaatontstekingen te voorkomen.

Laat u nooit in uw shunt(arm) prikken. 

Als u bloed laat prikken of een infuus krijgt, mag dit niet gebeuren in uw hand aan de kant waar de shunt zit. Ook adviseren wij u dringend om u niet in uw onder- of bovenarm te laten prikken. Dit geldt voor beide armen, tenzij uw nefroloog iets anders heeft gezegd hierover. Bloedprikken of een infuus zetten kan wel: 

• In uw hand (alleen aan de kant waar de shunt niet zit). Dit is de eerste keus;
• Uw voeten – dit is de tweede keus;
• Of de elleboogsplooi van uw arm aan de kant waar geen shunt zit (als er geen andere optie is).
  Let op: soms komt het voor dat u na een periode van buikspoeling alsnog op hemodialyse moet overgaan. Daarom is het heel belangrijk dat u ook bij buikspoeling de bloedvaten in de arm goed beschermt.

Uitzondering: prikken in de elleboogsplooi 

Als u medicijnen krijgt waarvan bekend is dat ze vaatontsteking (tromboflebitis) kunnen veroorzaken, laat u dan toch bij voorkeur prikken in de elleboogsplooi van uw arm aan de kant waar geen shunt zit. 

Voorbeelden van middelen die vaatontsteking kunnen veroorzaken: 

• kaliumchloride (KCl)
• chemokuren / cytostatica
• erythromycine
• calciumcarbonaat
• digoxine.

Prikpaspoort

In Rijnstate zijn alle medewerkers op de hoogte van de regels over het prikken bij dialysepatiënten. Komt u onverhoopt toch met een medewerker in contact bij wie dit niet bekend is, overhandigt u deze medewerker dan uw prikpaspoort. Op uw prikpaspoort staat een korte uitleg over venepreservatie. Dit kaartje is bedoeld als geheugensteuntje voor u en als extra informatie voor de medewerker. Wij willen daarmee bij u en bij medewerkers de alertheid over het beschermen van uw bloedvaten vergroten.

U krijgt het prikpaspoort van de CNS-verpleegkundige of van de dialyseverpleegkundige. Heeft u nog geen prikpaspoort gekregen? Vraag ernaar tijdens een volgend bezoek aan het ziekenhuis. Mocht u worden opgenomen in het ziekenhuis, dan wordt er een kaart aan uw bed bevestigd waarop ook het prikadvies staat. 

Bloeddruk meten 

Als u uw bloeddruk moet laten meten, doe dit dan nooit aan uw shuntarm.