Preventie van een delier

Deze informatie krijgt u omdat u of uw naaste een verhoogd risico heeft om een delier te krijgen, dat is een acute verwardheid. Hier leest u wat dat betekent en welke klachten er bij een delier kunnen voorkomen. 

Wat is een delier? 

Een delier is een verwardheid die binnen enkele uren tot dagen ontstaat. De verwardheid kan sterk wisselen over de dag en is soms zelfs afwezig. Regelmatig hebben patiënten met een delier ook klachten van hallucinaties (waanideeën of waanvoorstellingen) en vergeetachtigheid. De verwardheid komt meestal voor in de avond en ‘s nachts. Een delier wordt meestal veroorzaakt door een ziekte, bijvoorbeeld een longontsteking of na een operatie voor een gebroken heup bijvoorbeeld. Meestal komt een delier wat vaker voor bij ouderen en ook komt het vaak voor bij patiënten in de stervensfase. Ook jongere mensen kunnen een delier krijgen, tijdens een periode van ernstige ziekte. Een delier kan overal optreden: thuis, in het ziekenhuis en in het verpleeghuis. 

Oorzaken van een delier 

Een delier wordt vaak veroorzaakt door een lichamelijke ziekte zoals: 

• een infectie
• ontregelde bloedsuikerwaardes bij diabetes
• uitdroging
• een aandoening aan de hersenen (beroerte, hersenschudding)
• pijn
• bijwerkingen van medicijnen 

Behandeling van een delier 

De arts zoekt eerst naar de oorzaak van het delier. Vaak kan de oorzaak behandeld worden waardoor het delier verdwijnt. Het herstel heeft tijd nodig. Ook bij behandeling van de oorzaak kan het delier nog enige tijd blijven bestaan. Soms is de oorzaak niet direct duidelijk en soms kan de oorzaak niet goed worden behandeld. 

Wie hebben een verhoogd risico om een delier te krijgen? 

Deze mensen hebben een verhoogd risico om een delier te krijgen: 

• Mensen die al eerder een delier hebben gekregen tijdens ziekte of opname in een ziekenhuis.
• Mensen die last hebben van geheugenproblemen of van dementie.
• Mensen die afhankelijk zijn van zorg door anderen.
• Oudere mensen.

Wat zijn de verschijnselen van een delier? 

Een delier is vaak te herkennen aan deze verschijnselen: 

• Een verandering in het gedrag die in een periode van enkele uren tot dagen ontstaat.
• Onrust.
• Slecht of helemaal niet slapen gedurende de nacht.
• Periodes van slaperigheid, sufheid en minder alert zijn.
• Hallucinaties, het horen en/of zien van dingen die er niet zijn, zoals beestjes of muziek.
• Achterdocht, die zich kan uiten in angst om bijvoorbeeld vergiftigd te worden. Hierdoor kan iemand eten en medicijnen weigeren.
• Vergeetachtigheid die ontstaat of toeneemt.
• Agressief en boos gedrag naar naasten of medewerkers van het ziekenhuis.
• Niet goed meer weten waar men is, welke dag het is, een naaste niet herkennen.

Wat kunnen u en uw naaste doen om een delier te voorkomen? 

Een delier is niet altijd te voorkomen. Wel kunt u een aantal maatregelen nemen: 

• Zorg dat u voldoende eet en drinkt.
• Als u bent opgenomen in het ziekenhuis, zorg dan dat u zo snel mogelijk een paar keer per dag uit bed komt.
• Zorg dat u uw bril en eventueel gehoorapparaten draagt.
• Als u zelf merkt dat u zich onrustig, angstig of verward begint te voelen, zeg dit dan tegen uw arts of verpleegkundige.
• Als u eventueel wordt opgenomen in het ziekenhuis, zeg dan altijd dat u ooit een delier heeft doorgemaakt. 

Als naaste kunt u ook een aantal maatregelen nemen: 

• Zorg voor oriëntatiepunten: foto’s, een agenda, een klok en herkenbare spullen van thuis. Zet alstublieft de naam en geboortedatum van uw naaste op meegebrachte spullen, bijvoorbeeld met een sticker.
• Als u bij uw naaste de verschijnselen herkent van een delier (zie hierboven), dan waarschuwt u in de thuissituatie de huisarts en in het ziekenhuis de zaalarts of verpleegkundige.
• Als uw naaste eventueel wordt opgenomen in het ziekenhuis, zeg dan altijd dat uw naaste ooit een delier heeft doorgemaakt.
• Stimuleer uw naaste om een bril en eventuele gehoorapparaten te dragen.
• Probeer u naaste te stimuleren om overdag wakker te zijn en niet in bed te blijven liggen.

Wat als het delier toch ontstaat?  

Iemand met een delier is de grip op zijn omgeving kwijt. Het is voor naasten niet eenvoudig om hiermee om te gaan. Het gedrag kan door een delier sterk veranderen. Voor adviezen in deze situatie, verwijzen wij u naar de folder Uw naaste heeft een delier.