PCA pomp, een pompje tegen pijn

Welkom in het ziekenhuis. Binnenkort word je geopereerd. De dokter weet dat je pijn krijgt na de operatie. De dokter weet alleen niet precies hoeveel pijn je krijgt, want dat is bij iedereen verschillend.

Na een operatie krijgt iedereen medicijnen om te zorgen dat je zo min mogelijk pijn zult hebben. Voor jou heeft de dokter een heel speciale manier om te zorgen dat je zo min mogelijk pijn hebt. Na de operatie krijg je een hoeveelheid medicijnen tegen de pijn die de dokter denkt dat je nodig hebt. Daarnaast kun je zelf bepalen of je extra medicijnen tegen de pijn nodig hebt.

Hoe gaat dat? 

Tijdens de operatie krijg je een infuus. Dit is een heel dun plastic slangetje dat in je hand zit. Hierdoor krijg je tijdens de operatie de slaapmiddelen. Dit infuus gebruiken we ook om je na de operatie vocht (water) en medicijnen tegen de pijn te geven. De medicatie tegen de pijn krijg je via een PCA-pomp.

Wat is PCA? 

PCA betekent ‘Patient Controlled Analgesia’ pijnstilling die je zelf kunt regelen. Op het moment dat de pijn te erg wordt, kun jij bepalen wanneer je jezelf een medicijn tegen de pijn toedient.

Waarom regel je zelf je pijnstilling? 

Zelf voel je natuurlijk het beste wanneer je pijn hebt en hoeveel pijn je hebt. Daarom kun jij bepalen hoeveel pijnstilling je nodig hebt om de pijn minder te maken. Met minder pijn kun je weer beter ademhalen, hoesten, in je bed bewegen en gewone dagelijkse dingen doen na een operatie. PCA is zo goed voor kinderen, omdat op deze manier pijnlijke prikken niet nodig zijn en omdat het een goed gevoel is dat je zelf de baas bent over je pijnstilling.

Wat is een PCA-pomp? 

Misschien heeft de dokter of de verpleegkundige je de PCA-pomp al laten zien. Wanneer jij op de knop drukt, geeft deze pomp een bepaalde hoeveelheid pijnstiller af. De pomp is zo ingesteld dat je jezelf niet te veel pijnstilling kunt geven. Toch krijg je ook tabletten tegen de pijn. De pomp en de tabletten zorgen er samen voor dat je zo weinig mogelijk pijn hebt.

Waarom meten we de pijn en hoe? 

Voor de dokters en de verpleegkundigen is het belangrijk om te weten dat je goed overweg kunt met de pomp. Ook is het belangrijk dat ze weten of de pijnstilling goed werkt en of er wel of niet bijwerkingen zijn, zoals jeuk, misselijkheid of niet kunnen plassen. Zij zullen je soms vragen hoeveel pijn je nog hebt, en gebruiken daarvoor een bepaald liniaaltje. Een 0 op het liniaaltje betekent geen pijn, een 10 hele erge pijn. Je kunt ook gezichtjes aanwijzen die de hoeveelheid pijn voorstellen; bespreek zelf met de verpleegkundige wat voor jou het makkelijkst is.

Wie mag er op de knop van de pomp drukken? 

Alleen jij zelf mag op de knop drukken; de dokter, je ouders, vriendjes of zelfs de zusters of broeders mogen dit niet, omdat je anders misschien teveel pijnstiller krijgt.

Wanneer moet ik op de knop drukken? 

Als jij vindt dat de pijn teveel is dan moet je op de knop drukken, waardoor de pomp de pijnstiller geeft. Bedenk dat je na een operatie altijd voelt dat je geopereerd bent; de pijn gaat dus nooit helemaal weg, maar moet wel dragelijk zijn. En gelukkig, iedere dag na de operatie wordt de pijn ook uit zichzelf minder, zodat je meestal na een paar dagen de pomp niet meer nodig hebt en voldoende hebt aan tabletten of zetpillen.
Bedenk dat de pomp geen speeltje is, en dat er geen snoepjes maar sterke medicijnen inzitten; dus niet drukken als je geen pijn hebt.

Pijnstilling door kinderen zelf geregeld 

Wat kan ik nog meer doen om de pijn te verminderen? 
Soms helpt het heel goed om ook de aandacht van de pijn af te leiden zoals:

• denken aan dingen die je graag doet;
• denk aan een leuke vakantie;
• neem rustige diepe ademteugen om te ontspannen
• naar muziek luisteren;
• televisie kijken;
• een boek lezen;
• een videospelletje doen.

Iedereen doet het op zijn eigen manier.

Wat doe ik als ik misselijk word of jeuk krijg? 
Soms krijg je behalve goede pijnstilling ook last van bijwerkingen zoals slaperigheid, misselijkheid, jeuk of niet goed kunnen plassen. Vertel dit aan de verpleegkundige of de dokter, zodat jullie samen een andere oplossing kunnen zoeken.

Hoe lang mag ik de PCA–pomp gebruiken? 
Hoe lang je de pomp gebruikt hangt af van de operatie die je hebt gehad en van de manier waarop jijzelf de pijn voelt. Meestal wordt de pomp twee tot drie dagen gebruikt, daarna heb je voldoende aan een andere pijnstilling.

Voor welke kinderen is de PCA -pomp geschikt? 
Alle kinderen die een grote operatie krijgen en die de ‘pijnknop’ kunnen bedienen en begrijpen hoe de pomp werkt, kunnen een PCA-pomp krijgen. Meestal gaat dit goed vanaf de leeftijd van ongeveer vijf jaar.
We hopen dat je door dit pompje na de operatie niet te veel pijn hebt en daardoor sneller herstelt.

Contact 

Als je na het lezen van deze informatie nog vragen hebt over de pomp of de bediening, stel deze dan aan de dokter die je in slaap gemaakt heeft (de anesthesioloog) of aan de verpleegkundige van de afdeling waar je ligt.