Operatie van de oorspeekselklier
U bent bij de kaakchirurg geweest vanwege een aandoening aan uw oorspeekselklier. De kaakchirurg heeft met u besproken dat het nodig is om deze klier te verwijderen. Hier leest u meer informatie over de operatie.
Over de oorspeekselklier
De oorspeekselklier ligt voor en onder het oor bij de kaakhoek. U kunt de klier alleen voelen met uw vingers als de klier gezwollen of ontstoken is. Uit de uitvoergang van de klier komt speeksel in de mond. Deze uitvoergang ligt in het wangslijmvlies tegenover de kiezen in de bovenkaak. De oorspeekselklier bestaat uit twee delen: een oppervlakkig deel en een diep gelegen deel. Tussen deze twee delen loopt een belangrijke zenuw, de aangezichtszenuw. De zenuw heeft vertakkingen die ervoor zorgen dat u uw voorhoofd kunt fronsen, uw wenkbrauw kunt optrekken, uw oogleden en mond sluiten en uw boven- en onderlip kunt bewegen.
Welke problemen kunnen er ontstaan met de oorspeekselklier?
Een ontsteking
Een speekselklier kan ontstoken raken. Soms wordt dit veroorzaakt door een speekselsteen in de uitvoergang. Een speekselsteen in de klier zelf komt veel minder vaak voor. Omdat de speekselsteen de uitvoergang blokkeert, gaat de oorspeekselklier zwellen en pijn doen. Vaak gebeurt dit vlak voor en tijdens het eten, omdat u dan het meeste speeksel aanmaakt. Dit speeksel kan niet weg door de blokkade.
U kunt jaren een speekselsteen hebben zonder er last van de hebben. Als de ontsteking chronisch wordt, kunt u er wel last van krijgen. In dat geval wordt de speekselsteen verwijderd.
Gezwel
Heeft u last van een stevige zwelling van uw wang voor of onder uw oor, dan kan het zijn dat u een gezwel in uw oorspeekselklier heeft. De zwelling ligt vaak bij de kaakhoek en is meestal goedaardig. Is het wel een kwaadaardig gezwel, dan kan het zijn dat de aangezichtszenuw (gedeeltelijk) uitvalt en u de spieren in uw gezicht minder goed kunt bewegen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Uw behandelend arts stelt de diagnose aan de hand van uw klachten en aanvullend onderzoek. Voor het aanvullend onderzoek wordt meestal een nieuwe afspraak gemaakt. Mogelijke onderzoeken van de speekselklieren zijn:
Lichamelijk onderzoek
Uw kaakchirurg kan bij lichamelijk onderzoek een ontsteking of een gezwel goed voelen. Vaak kan uw arts bijvoorbeeld een aanwezige speekselsteen in een afvoerbuis aan de binnenzijde van de wang of onder de tong goed voelen.
Een echo
Bij dit onderzoek brengt de radioloog uw speekselklier in beeld door middel van geluidsgolven. Er is geen speciale voorbereiding nodig voor dit onderzoek, ook niet als u antistollingsmiddelen gebruikt. Als het nodig is, haalt de radioloog een paar cellen uit de speekselklier gehaald met behulp van een dunnen naald, zodat de patholoog de cellen kan onderzoeken. Dit heet een punctie. De uitslag van de punctie is bekend na één week.
Een MRI-scan (magnetic resonance imaging)
MRI is een methode om zonder röntgenstralen foto's te maken van de binnenkant van uw lichaam. Met behulp van een sterk magnetisch veld en radiogolven maakt een computer duidelijke beelden van uw organen en weefsels. Tijdens het onderzoek ligt u op een verschuifbare tafel. De radiologisch laborant(e) schuift de tafel in een tunnel die aan hoofd- en voeteneinde open is en ook open blijft. Op het moment dat de beelden worden gemaakt, hoort u harde ritmische geluiden. Als u wilt, kunt u oordopjes krijgen tegen het geluid. De radiologisch laboranten bedienen de apparatuur vanuit een ruimte buiten de onderzoekkamer. Via een alarmbel kunt u altijd contact met hen maken. Het onderzoek is niet schadelijk en doet geen pijn.
Wat als de diagnose niet duidelijk is?
Soms lukt het bij een gezwel in de speekselklier toch niet om tot een juiste diagnose te komen met de hierboven genoemde onderzoeken. In dat geval wordt het gezwel meestal met een deel of de gehele speekselklier verwijderd. Door het verwijderde weefsel onder de microscoop te laten onderzoeken kan uw kaakchirurg wel de juiste diagnose stellen. Vaak is deze operatie dan ook al de noodzakelijke behandeling.
Welke operaties zijn er mogelijk?
Er zijn twee soorten operaties van de oorspeekselklier mogelijk.
- De oorspeekselklier wordt gedeeltelijk verwijderd. Bij deze operatie verwijdert de kaakchirurg het deel van de speekselklier dat aan de buitenkant van de aangezichtszenuw ligt.
- De oorspeekselklier wordt helemaal verwijderd, zowel het deel dat aan de buitenkant van de aangezichtszenuw ligt als het deel dat aan de binnenkant ligt.
Beide operaties vinden onder narcose plaats. Hiervoor is een korte opname in het ziekenhuis noodzakelijk. De kaakchirurg maakt in uw huid een snee, die voor uw oor naar beneden loopt, onder uw oorlelletje afbuigt naar achteren en dan naar voren loopt tot onder de kaakhoek. Dit is voor beide operaties hetzelfde. De snee wordt zoveel mogelijk in een huidplooi gemaakt, waardoor het litteken minder opvalt.
Hoe verloopt de operatie?
Bij beide operaties zoekt de kaakchirurg alle zenuwvertakkingen van de aangezichtszenuw op en legt ze vrij. Dit is zeer nauwkeurig werk omdat de zenuwtakjes klein zijn en direct tegen klierweefsel of gezwel liggen dat verwijderd moet worden.
Als de kaakchirurg vermoedt dat u een kwaadaardig gezwel heeft, verwijdert hij soms een of meerdere lymfeklieren aan de onderzijde van uw speekselklier. Dit doet hij omdat het gezwel zou kunnen uitzaaien naar deze lymfeklieren.
De operatie duurt tussen de anderhalf tot vier uur. Dit hangt vooral af van de plaats waar de afwijking in uw oorspeekselklier zit. Nadat uw speekselklier geheel of gedeeltelijk is verwijderd, ontstaat er een kleine deuk nabij de kaakhoek.
Wat gebeurt er na de operatie?
Na de operatie brengt een verpleegkundige u naar de uitslaapkamer. Heeft u pijn of bent u misselijk, vraagt u de verpleegkundige dan gerust om medicijnen hiervoor. Als uw bloeddruk en ademhaling goed zijn en u goed wakker bent, gaat u terug naar de verpleegafdeling.
Afhankelijk van de operatie heeft u een aantal slangetjes in uw lichaam. Dit kunnen zijn:
- Een infuus in uw arm om u vocht te geven. Zodra u weer voldoende kunt drinken, wordt het infuus verwijderd.
- Een slangetje (drain) in uw hals voor afvoer van bloed en wondvocht. Een verpleegkundige verwijdert de drain zo snel dat mogelijk is, na overleg met uw kaakchirurg.
Vanaf de eerste dag na de operatie mag u uit bed. U mag na de operatie gewoon drinken en eten.
Soms brengt de kaakchirurg tijdens de operatie hechtingen onder de huid aan. Deze hoeven niet te worden verwijderd. Als u een ander soort hechtingen heeft gekregen, verwijdert de kaakchirurg deze na ongeveer een week.
Onderzoek van het verwijderde weefsel
De patholoog onderzoekt het verwijderde weefsel onder de microscoop. Ongeveer een week na de operatie is de uitslag van dit onderzoek bekend. Hoewel de kans groot is dat het gaat om een goedaardig gezwel, kan er ook sprake zijn van een kwaadaardig gezwel. Mocht dit het geval zijn, dan bespreekt de kaakchirurg uiteraard de gevolgen daarvan met u.
Welke problemen (complicaties) kunnen er na de operatie ontstaan?
Bij elke ingreep, hoe zorgvuldig ook uitgevoerd, bestaat er een kans op problemen (complicaties). Hoewel slechts een klein deel van de patiënten last hiervan krijgt, is het belangrijk dat u weet wat er kan gebeuren.
- U kunt pijn krijgen.
De meeste patiënten hebben weinig pijn na de operatie. Heeft u pijn, dan krijgt u een pijnstiller voorgeschreven. - Uw huid kan gaan zwellen.
De huid bij het litteken kan een beetje gaan zwellen. Dat is normaal. Ongeveer drie dagen na de operatie is de zwelling het grootst. Daarna wordt deze vanzelf minder. Na een paar weken is de zwelling meestal verdwenen. - Er ontstaat een kleine deuk nabij de kaakhoek. Dit gebeurt omdat de huid bij de kaakhoek niet dik is.
- De gevoelszenuw van het oor is weggehaald.
Als de oorspeekselklier (gedeeltelijk) wordt verwijderd, lukt het niet altijd om de gevoelszenuw van de huid voor uw oor en het onderste deel van uw oorschelp te behouden. De zenuw wordt dan verwijderd. Dit gebied wordt dan gevoelloos. Na verloop van tijd wordt het verdoofde gebied kleiner maar soms blijft de oorlel gevoelloos. - De aangezichtzenuw wordt geraakt.
De takken van de aangezichtszenuw worden tijdens de operatie vaak aangeraakt. Hierdoor kunnen een of meer aangezichtspieren van één kant van uw gezicht tijdelijk minder goed werken. Dit hangt af van de plaats en grootte van de tumor. Als de zenuw intact is, herstelt deze meestal helemaal na een paar weken of maanden. - Het kan zijn dat uw oog niet meer goed sluit.
Als dat het geval is, plakt u uw oogleden ’s nachts dicht met een pleister om te voorkomen dat uw oog uitdroogt. Overdag kunt oogdruppels gebruiken. - De spieren van uw onder- en/of bovenlip werken minder goed.
Hierdoor sluiten uw lippen aan één kant niet meer goed en is drinken lastig.
Late gevolgen van de operatie
U gaat zweten op uw wang. Na ruim zes maanden tot een jaar na de operatie kan soms het syndroom van Frey ontstaan. Hierbij kunt u last krijgen van roodheid of zweten van de huid voor uw oor als u eet of lekker eten ziet. Dit kan hinderlijk zijn, maar kan geen kwaad. Heeft u er erg veel last van, dan is het mogelijk om dit syndroom te verhelpen door een behandeling met botulinetoxine (Botox).
De operatie heeft overigens weinig invloed op de speekselproductie. U krijgt dus geen droge mond.
Wanneer mag u naar huis?
De meeste patiënten kunnen de tweede of derde dag na de operatie naar huis, als ze geen koorts hebben en de wond rustig is. Voordat u naar huis gaat, kunt u nog vragen stellen aan de kaakchirurg. Ook krijgt u een afspraak mee voor controle op de polikliniek.
Aan welke leefregels moet u zich thuis houden?
- Zorg er de eerste week na de operatie voor dat de wond en het litteken niet nat worden als u gaat douchen of in bad gaat. Houd de wond droog tot aan de eerste afspraak op de polikliniek. De hechtpleisters en de hechtingen worden dan verwijderd.
- Wees de eerste week na de operatie voorzichtig met bukken, tillen en persen. Dit is belangrijk om de kans op een nabloeding te verkleinen. Verricht ook geen grote lichamelijke inspanning.
- De eerste zes weken mag u geen contactsporten beoefenen. Dat zijn sporten waar u een klap tegen uw gezicht kunt krijgen. De eerste dagen na de operatie kunt u een pijnlijk gevoel hebben in het operatiegebied. Dit is normaal. U krijgt meestal een ontstekingsremmende pijnstiller mee naar huis. Als u het nodig vindt, mag u daarnaast maximaal vier keer per dag paracetamol innemen (twee tabletten van 500 mg per keer).
- Wanneer u weer kunt gaan werken, hangt af van het ongemak en de eventuele pijn die u heeft. Meestal kunt u na een week weer aan het werk. Als u lichamelijk zwaar werk doet, kan het zijn dat u beter iets later kunt beginnen.
- U mag alles eten na de operatie.
Wanneer neemt u contact op met het ziekenhuis?
U neemt in de volgende gevallen contact met ons op:
- U heeft koorts boven de 38,5 ºC;
- De operatiewond voelt rood en/of warm aan;
- U heeft pijn en deze wordt niet minder met de pijnstillers die u gekregen heeft;
- krijgt plotseling last van een zwelling.
Neemt u tijdens kantooruren contact op met de polikliniek Mondziekten- Kaak en Aangezichtschirurgie, telefoon: 088 - 005 7760.
Buiten kantooruren kunt u voor spoedeisende gevallen contact opnemen met de Spoedeisende Hulp (SEH), telefoon: 088 - 005 6680.
Vragen?
Heeft u nog vragen, stel deze dan gerust aan uw kaakchirurg of verpleegkundige. Heeft u dringende vragen of problemen vóór uw operatie, dan kunt u beste de polikliniek Mondziekten- Kaak en Aangezichtschirurgie bellen.
Belangrijke telefoonnummers
Polikliniek Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie: 088 - 005 7760
Verpleegafdeling Bijzondere Chirurgie: 088 - 005 6833
Buiten kantooruren kunt u voor spoedgevallen contact opnemen met de Spoedeisende Hulp (SEH) van Rijnstate: 088 - 005 6680.
