Lymfklierkanker

Wat is Lymfklierkanker 

Lymfklierkanker of maligne lymfoom is een kwaadaardige woekering van lymfocyten. In normale omstandigheden spelen lymfocyten die behoren tot de witte bloedcellen, een belangrijke rol bij de bestrijding van ziekteverwekkers. Lymfocyten komen in grote getale voor in de lymfklieren, maar ook in bloed, beenmerg, milt en keelholte. Ze bestaan uit zogenaamde B-lymfocyten en T-lymfocyten. Wanneer de lymfocyten kwaadaardig ontaarden, hopen zij zich meestal op in lymfklieren, waardoor lymfklierzwellingen kunnen ontstaan, maar ook buiten de lymfklieren kunnen deze ophopingen ontstaan.

Elk jaar wordt in Nederland bij ongeveer 3.000-4.000 mensen een vorm van lymfklierkanker vastgesteld en deze ziekte hoort daarmee bij de tien meest voorkomende vormen van kanker. Er zijn wel 30 tot 40 verschillende soorten van lymfklierkanker die tezamen maligne lymfomen worden genoemd met ieder hun eigen specifieke kenmerken. De meeste vormen ontstaan in de B-lymfocyten.

Diagnose

Om de diagnose te stellen moet een (deel van een) aangetaste lymfklier verwijderd worden en voor onderzoek worden aangeboden aan de patholoog-anatoom. Met aanvullend onderzoek zoals CT- en PET-scans, en beenmergonderzoek wordt daarna onderzocht waar de ziekte zich heeft uitgebreid in het lichaam. Dat worden de stadiëringsonderzoeken genoemd.

Soorten lymfekanker

Hodgkinlymfoom

Het Hodgkinlymfoom, vroeger ziekte van Hodgkin genoemd, komt vooral bij jonge mensen tussen 20 en 35 jaar voor maar ook bij mensen ouder dan 50 jaar kan de ziekte optreden. De ziekte wordt jaarlijks bij 300 tot 400 mensen in Nederland vastgesteld. Ze begint meestal met een pijnloze lymfklierzwelling in de hals, oksels of in de borstholte tussen de longen. Soms hebben mensen last van koortsaanvallen, onbegrepen vermagering of nachtzweten. Een Hodgkinlymfoom is tegenwoordig goed te genezen met chemotherapie en/of bestraling.

Non-Hodgkin lymfomen

De overige vormen van lymfklierkanker worden ook wel non-Hodgkin lymfomen genoemd. Hiermee wordt bedoeld dat het wel vormen van lymfklierkanker – maligne lymfoom- zijn, maar dat het niet het Hodgkin lymfoom betreft: vandaar de naam “non”- Hodgkin. De non-Hodgkin lymfomen omvatten wel 30 tot 40 verschillende vormen die onder te verdelen zijn in een groep langzaam groeiende en een groep snel groeiende lymfklierkankers.

Indolente lymfomen

De langzaam groeiende vormen ook wel indolente lymfomen genoemd, vormen ongeveer 30 tot 40% van alle lymfklierkankers en komen vooral op wat oudere leeftijd voor. Als de ziekte wordt vastgesteld is er al vaak uitbreiding in meerdere lymfkliergebieden in het lichaam en is het beenmerg vaak aangetast. Er zijn meerdere behandelingen mogelijk met chemotherapie, bestraling of immunotherapie met antistoffen zoals rituximab, vaak in combinatie gegeven. Hiermee is de kans groot dat de ziekte tot rust komt, maar deze vormen van lymfklierkanker hebben sterk de neiging om na verloop van tijd opnieuw de kop op te steken. Daarom wordt bij patiënten die weinig tot geen klachten hebben van de ziekte ook nogal eens gekozen voor alleen nauwgezette controles zonder behandeling, de zogenaamde wait-and-see aanpak en wordt de behandeling pas gestart als er klachten optreden.

Snel groeiende lymfomen

De meest voorkomende vormen van lymfklierkanker behoren tot de snel groeiende of agressieve maligne lymfomen. Ze komen op alle leeftijden voor, maar op oudere leeftijd neemt het risico op het krijgen van deze vormen toe. De behandeling bestaat uit in het algemeen uit chemotherapie in combinatie met antistoffen (zoals rituximab), evt. in combinatie met bestraling. Soms is een stamceltransplantatie nodig als behandeling. Een groot deel van de patiënten met deze vormen van lymfklierkanker geneest met de huidige behandelingen.