Voedingsadviezen

Er zijn verschillende manieren om met uw voeding meer energie en eiwitten in te nemen. Om uw spieren op te bouwen en uw conditie te verbeteren, is niet alleen voeding belangrijk, maar ook lichaamsbeweging. 

Algemene adviezen 

• Verdeel de maaltijden goed over de dag en neem naast de hoofdmaaltijden ook (energierijke) tussendoortjes. Of neem verspreid over de dag vaker een kleinere maaltijd.
• Sla geen maaltijden over.
• Varieer zo veel mogelijk: wissel zoet, zuur en hartig af. Varieer ook met warme en koude gerechten en dranken.
• Neem de tijd om te eten en neem niet te grote porties in één keer. Een bord vol kan erg ontmoedigend werken.
• Vervang een warme maaltijd door een broodmaaltijd, als warm eten u tegenstaat.
• Eet niet te snel en kauw uw eten goed.
• Neem dranken waar energie in zit, zoals vruchtensap, zuiveldranken en siroop. In koffie, thee en water zit geen energie. Voeg eventueel suiker, honing, siroop en stroop toe, bijvoorbeeld aan koffie, thee, melk, vla, yoghurt, pap, vruchtenmoes en vruchtensap.
• Neem wat extra vet. Vet levert veel energie (calorieën). Maak ruim gebruik van olie, boter, bak- en braadvet en volle zuivelproducten. Dat zorgt voor meer vet in uw voeding. Lees ook de tips verderop.
• Maak ruim gebruik van eiwitrijke producten. Eiwitten haalt u vooral uit vlees(waren), kip, vis, ei, melk(producten), sojaproducten, peulvruchten en noten. Lees hiervoor ook de tips verderop.
• Zorg voor een gezellige sfeer tijdens de maaltijden. Doe dit bijvoorbeeld door de maaltijden aantrekkelijk op te dienen, de tafel aan te kleden met behulp van een tafellaken, servetten, bloemen en kaarsen. Zet achtergrondmuziek op voor een gezellige sfeer. 

Broodmaaltijd 

• Besmeer uw boterham royaal met margarine of roomboter.
• Neem dubbel beleg op de boterham en/of neem een plak extra plak kaas of vleeswaren uit het vuistje.
• Breng variatie aan in de broodmaaltijd door brood te vervangen door een bolletje, krentenbrood, krentenbol, croissant, suikerbrood of een andere luxe broodsoort. Kiest u voor krentenbrood, een krentenbol, of suikerbrood, denk dan ook aan hartig beleg (eiwit). U kunt dit ook uit het vuistje erbij te nemen.
• Als u moeite heeft met het eten van vaste voeding zoals brood, beschuit of knäckebröd, kunt u ook kiezen voor een pap, vla, (vruchten)yoghurt, kwark of een glas drinkontbijt. Kies hierbij voor de volle variant.
• Probeer eens iets anders op uw brood, zoals: een slaatje, kroket, knakworstje of gebakken ei.
• Een pannenkoek, poffertjes of een flensje kunnen ook als goede variatie voor de broodmaaltijd dienen. Pannenkoeken zijn lekker met stroop, spek of kaas. 

Denk eens aan een boterham belegd met: 

• pindakaas en banaan
• ham en kaas (maak er een tosti van)
• omelet met kruiden of een gekookt eitje
• verse zalm, tonijn, haring of vis in de vorm van een (kant-en-klare) salade
• hüttenkäse met plakjes avocado 

Warme maaltijd 

• Gebruik bij de bereiding van de warme maaltijd ruim boter of margarine en maak daar jus van.
• Als (warm) vlees u tegenstaat, probeer dan eens fijngesneden vlees, ragout of koud vlees.
• Wissel vlees af met kip, vis, een omelet of een vegetarische vleesvervanger.
• Maak een sausje voor over het vlees of de groenten. Doe er eventueel nog een extra scheutje room of crème fraîche door.
• Roer een klontje boter, room of crème fraîche door de groenten.
• Voeg eens wat kaas toe aan de groenten, pasta, puree, ovenschotel en salade, bijvoorbeeld: noten-, schimmel- of volvette Hollandse kaas.
• Een bakje appelmoes of andere vruchtenmoes bij de warme maaltijd zorgt voor een frisse afwisseling.
• Maak het bereiden van de warme maaltijd voor uzelf zo gemakkelijk mogelijk. Maak gebruik van voorgesneden of kant-en-klare producten.
• U kunt ook voor twee dagen tegelijk koken en de helft invriezen.
• Varieer met aardappelen. Neem eens gebakken aardappelen, puree, aardappelkroketten, rösti of frites.
• Kies voor de variatie een samengesteld gerecht, zoals: rijst, pasta, aardappelen, stamppot, peulvruchten of een maaltijdsoep.
• Mocht u veel moeite hebben met de warme maaltijd, maak dan een goedgevulde soep met veel vlees, groenten en vermicelli. Voeg er eventueel nog wat geraspte kaas of een scheutje room aan toe.
• In bouillon zitten weinig voedingsstoffen. Een klein beetje bouillon voor de maaltijd kan wel de eetlust opwekken. 

Kies bij voorkeur voor gebonden soepen en verwerk in een heldere soep of bouillon gehaktballetje s, stukjes kip of geraspte kaas. 

Voeding bij kauw- en slikproblemen 
Als u last heeft van kauw- en/of slikproblemen, kan het noodzakelijk zijn om te kiezen voor zachte of gemalen voeding. Het wordt hierdoor vaak wel lastiger om voldoende voeding binnen te krijgen.
Babyvoeding lijkt qua textuur geschikt voor u, maar kan niet als alternatief gebruikt worden. Babyvoeding is namelijk afgestemd op de behoefte van een baby en niet op volwassenen. Heeft u kauw- en/of slikproblemen, bespreek deze dan met uw arts. Deze kan u verwijzen naar een logopedist voor verder onderzoek en advies. 

Boodschappen doen en maaltijdvoorziening 
Soms kunt u niet zelfstandig boodschappen doen. Familie, vrienden, buren en anderen uit uw omgeving kunnen u hierbij helpen of de boodschappen voor u halen. U kunt er ook voor kiezen om uw boodschappen thuis te laten bezorgen of een bestelling plaatsen via internet. 

Als u niet zelf een warme maaltijd kunt verzorgen zijn er enkele alternatieven mogelijk: 

• U kunt kiezen voor een kant-en-klare maaltijd. Deze hoeft u alleen maar op te warmen. Denk hierbij aan koelversmaaltijden, diepvriesmaaltijden of een maaltijd van de slager of groenteman. Als u een zoutbeperkt dieet volgt, kan het zijn dat deze maaltijden niet geschikt zijn, omdat er vaak (te) veel zout in zit.
• U kunt maaltijden van een cateringservice of andere maaltijdaanbieder bestellen. Hierbij kan er vaak wel rekening gehouden worden met verschillende voedingsadviezen. U kunt deze aanbieders het beste vinden via internet. Soms kan uw gemeente u hierbij helpen.
• Eet gezamenlijk met familie, vrienden, buren of andere mensen uit uw omgeving. Soms kunt u ook aanschuiven in een ouderencentrum of verzorgingshuis bij u in de buurt.

Zuivelproducten en kaas 

• Zuivelproducten zoals melk(producten) en kaas kunt u gebruiken bij uw hoofdmaaltijden, maar ook als tussendoortje.
• Griekse yoghurt is een goed alternatief voor gewone yoghurt omdat deze veel vet bevat.
• Gebruik volle zuivelproducten en volvette 48+kazen, zoals: roomkaas, brie, Parmezaanse kaas, Bluefort, gorgonzola.
• Voeg een scheutje niet-geklopte (slag)room, crème fraîche, mascarpone of siroop toe aan een schaaltje vla of volle yoghurt.
• Kijk eens naar kant-en-klare toetjes of pudding. Lekker met een toef slagroom.
• Een toastje met een buitenlandse kaassoort kan lekker zijn voor tussendoor.
• Er zijn verschillende fabrikanten die eiwitrijke zuivelproducten aanbieden. Dit zijn onder andere: Arla, Campina en Vifit. Deze zuivelproducten leveren vaak meer dan het dubbele aan eiwit in vergelijking met andere zuivelproducten.
• Als u geen zuivel kunt of wilt gebruiken, zijn sojaproducten een goed alternatief. Sojaproducten leveren dezelfde hoeveelheid eiwit als normale zuivelproducten. Calcium en diverse B-vitamines worden eraan toegevoegd. 

Dit zijn energierijke tussendoortjes: 

• Een grote koek, een plak cake, een stukje chocolade of een candybar.
• Een (room)ijsje, een schaaltje volle vla, yoghurt of kwark, een milkshake, een glas vruchtensap of een beker volle chocolademelk.
• Huzaren- of zalmsalade, blokjes kaas of worst, een handje pinda’s, noten of chips, een kroket, haring of een bakje kibbeling.
• Een cracker of beschuit, dik besmeerd met roomboter of margarine en royaal belegd met kaas of vleeswaren of een sneetje krentenbrood besmeerd met boter.
• Als u op stap gaat of onderweg bent, neem dan ook iets te eten mee, zoals een koek (Liga Milkbreak, Sultana, Liga Evergreen, gevulde koek of stroopwafel), een krentenbol, een candybar, een pakje vruchtensap of (chocolade)melk.
• Bouwsteentje. Dit is een energie- en eiwit-verrijkt gebakje dat verkrijgbaar is bij de meeste supermarkten. U vindt het in de diepvries. 

Gebitsverzorging 
Een slechte mondgezondheid, zoals pijn in uw mond, loszittende tanden, geïrriteerd mondslijmvlies en last met kauwen en slikken kunnen het eten moeilijker maken. Hierdoor gaat u minder eten. Dit kan uiteindelijk leiden tot gewichtsverlies. Het is daarom belangrijk dat u uw gebit en mond goed verzorgt. Een kunstgebit moet goed passen en geen pijn doen. 

Gebruik van medicatie kan zorgen voor mond- en gebitsproblemen. Het is daarom belangrijk dat u uw mond goed spoelt, uw tanden regelmatig poetst en voldoende drinkt. Neem bij vragen of problemen contact op met uw tandarts. 

Drinkvoeding 
Drinkvoeding is een drank waar extra energie, eiwitten, vitamines en mineralen in zitten. Het is te verkrijgen in verschillende smaken en samenstellingen. Drinkvoeding wordt geadviseerd als u met ’normale’ voeding niet voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. 

Als u drinkvoeding wilt gaan gebruiken, overleg dan altijd met de diëtist. Drinkvoeding is alleen op recept verkrijgbaar. Uw diëtist kan beoordelen of u drinkvoeding nodig heeft en kan advies geven over de soort en hoeveelheid drinkvoeding die het meest geschikt voor u is. Als u in aanmerking komt voor het gebruik van drinkvoeding, regelt de diëtist de machtiging. Ook bespreekt de diëtist met u hoe lang u de drinkvoeding nodig heeft. 

Wordt uw bloed gecontroleerd door de trombosedienst, geef dan door dat u drinkvoeding gebruikt. Zeg het ook tegen de trombosedienst als de hoeveelheid drinkvoeding die u gebruikt verandert. 

Vitamines en mineralen 

Als u minder eet dan u gewend bent, krijgt u ook minder vitamines en mineralen binnen. U kunt dit aanvullen door multivitamine te gebruiken. Kies dan voor een multivitamine die 100% van de ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) levert. Meer dan 100% is niet nodig en kan in sommige gevallen zelfs schadelijk zijn. Dat laatste geldt niet voor vitamine D.  

Vitamine D 
Vitamine D is goed voor uw botten. Iedereen ouder dan 70 jaar wordt aangeraden om 20 microgram vitamine D per dag binnen te krijgen met behulp van een supplement. Een supplement kunt u innemen in de vorm van druppels, tabletten of capsules met vitamine D. Vitamine D-supplementen kunt u kopen bij de drogist of apotheek. Voor meer informatie kunt u overleggen met uw (huis)arts, apotheker of drogist. Veel ouderen krijgen op doktersrecept vitamine D voorgeschreven. In dat geval is het niet nodig om dit apart te gebruiken. 

Lichaamsbeweging 
Naast een goede voedingstoestand is voldoende lichaamsbeweging onmisbaar om uw conditie en spierkracht te behouden. Het is aan te raden om liefst elke dag een half uur matig intensieve te bewegen. Als u niet zo actief bent door bijvoorbeeld beperkingen, is elke extra hoeveelheid lichaamsbeweging meegenomen. Wandel of fiets eens naar uw vrienden en familie of naar de supermarkt om een kleine boodschap te doen. Als fietsen of wandelen te belastend is, kunt u zelf ook kleine oefeningen doen met of zonder gewichtjes, eventueel in overleg met een fysiotherapeut. Als u oefeningen doet, let dan op uw eigen veiligheid en gezondheid. 

Weer hersteld 

Het is niet nodig om de adviezen die u hier leest blijvend op te volgen. Als u weer hersteld of op gewicht bent, kunt u uw oude eetpatroon weer oppakken. Voor adviezen over goede voeding kunt u terecht op de website van het Voedingscentrum.